KAPAMPANGAN LITERATURE - PINANARI MAGAZINE-1940
MATUANG SULAT - Sinulat Neng DIOSDADO MACAPAGAL
Papil paka-tuklip, king panyu inaptas,
lalam na ning baul galut na at kupas,
maputla na letra, anting ngatngat ipas,
tapat talabante ning sintang milabas!
Nung buklatan mu la reting sulat laun-
tyupan ing lipugpug karela mitipun-
milislis ya keka tabing ning panaun
ban balikdan mung lon itang bie mu napun.
Mekad deting sulat ilang magsalita
king mayumung lihim ning mumunang uma
o salpak nang binye ning pamipagkamua
king sintang sinubli lalung pepasaya.
Ing panyung tungkus da ibat ya mu naman
king mutyang keduyan king pamisumpanan,
binye ne king misan a aldo mung beytan
at ika tinggap me kambe ning irugan.
Deting matuang sulat ating meto yatu
king simpan dang lihim, tula, lungkut, yumu;
napun a migising, neng matua neng tau,
ing sisilim nang bie atdana' nang yumu.
Ngeni miwale ne keka ing dalaga,
lihim a tipanan lubus mituknang na,
mapaling panirug e na maging keka-
uling aliwa yang keang ayasawa.
Nung mewala ya man king mebigu mung bie,
ding sulat na ilang melakuan matnube
king sintang miburul anting sawing bangke
karing salung paldas anggang e ko mate.
Anti mu naman ya, inyang ing panaun
apakayap no ring sugat ning pagmalun,
ing aliwang salu yang keka minampun-
babaing malugud, tapat at malingun.
Payapa na ka bie, maluat nang miralan,
dapot neng dili mu mayagyag mong basan
deting matuang sulat king ba'mung gunaman
ing banuang kekayu dapot e yu kimtan.
King pusu ning balang metung a lalaki
ding miabe karinan adua lang babai-
ing kasi na't indu ra ding keang suli
ampon ing babaing king bie na melili!
PINANARI -Sinulat neng MONICO R. MERCADO
Pinanari, ika metung kang paninap
da ring makagising megaral maninap,
inya ing lagu mu, linang ampon tikas
pawa mung pirayang penandit lilipas.
Karing sablang lelang metung kang mepili
kenu ing sintingan ning yatu mibili,
inya pin ding watas tutu ra kang buri
at dakal dang gale keka ro teguri.
Kanyang iro banwa a sari king lino,
bayu o kalabas ning kaugtuan aldo,
karin ka sisikat sala mu papalto
anti rang belantuk king gabun tinilo.
Lusuk kasampatan ding pitu nang kule
milimbag la keka antimong pamane;
lugud na king tau tanda kang miyabye
ning meaplak na muang Dios kang Nunung Noe.
King misan ayabak, anak pang maintang,
aus ning santing mu bina kung melinang,
sulung nakung sulung king ba'rakang dasnan,
angad kung maruruk ing akwa kang talnan.
Dapot ing nasa ku me ala yang kalma
leguan mu katawan amug mung mistula;
iti yang mumunang mapait a lugma
atakam ning pusu kung mapaniwala.
Inya, Pinanari, santing mung magayut
pamasiri ya mu king lub a sisibut;
ing yampang mung tula mumuli mung lungkut,
pablasang dake na yatung masigalut.
Bista man makanyan, ing pusu ning tau
tune meng alipan keti babo yatu . . . .
!Imbut nang kayapan, sala, bikas, banglu
pawa mung pirait, bungang alibubu!
Papil paka-tuklip, king panyu inaptas,
lalam na ning baul galut na at kupas,
maputla na letra, anting ngatngat ipas,
tapat talabante ning sintang milabas!
Nung buklatan mu la reting sulat laun-
tyupan ing lipugpug karela mitipun-
milislis ya keka tabing ning panaun
ban balikdan mung lon itang bie mu napun.
Mekad deting sulat ilang magsalita
king mayumung lihim ning mumunang uma
o salpak nang binye ning pamipagkamua
king sintang sinubli lalung pepasaya.
Ing panyung tungkus da ibat ya mu naman
king mutyang keduyan king pamisumpanan,
binye ne king misan a aldo mung beytan
at ika tinggap me kambe ning irugan.
Deting matuang sulat ating meto yatu
king simpan dang lihim, tula, lungkut, yumu;
napun a migising, neng matua neng tau,
ing sisilim nang bie atdana' nang yumu.
Ngeni miwale ne keka ing dalaga,
lihim a tipanan lubus mituknang na,
mapaling panirug e na maging keka-
uling aliwa yang keang ayasawa.
Nung mewala ya man king mebigu mung bie,
ding sulat na ilang melakuan matnube
king sintang miburul anting sawing bangke
karing salung paldas anggang e ko mate.
Anti mu naman ya, inyang ing panaun
apakayap no ring sugat ning pagmalun,
ing aliwang salu yang keka minampun-
babaing malugud, tapat at malingun.
Payapa na ka bie, maluat nang miralan,
dapot neng dili mu mayagyag mong basan
deting matuang sulat king ba'mung gunaman
ing banuang kekayu dapot e yu kimtan.
King pusu ning balang metung a lalaki
ding miabe karinan adua lang babai-
ing kasi na't indu ra ding keang suli
ampon ing babaing king bie na melili!
PINANARI -Sinulat neng MONICO R. MERCADO
Pinanari, ika metung kang paninap
da ring makagising megaral maninap,
inya ing lagu mu, linang ampon tikas
pawa mung pirayang penandit lilipas.
Karing sablang lelang metung kang mepili
kenu ing sintingan ning yatu mibili,
inya pin ding watas tutu ra kang buri
at dakal dang gale keka ro teguri.
Kanyang iro banwa a sari king lino,
bayu o kalabas ning kaugtuan aldo,
karin ka sisikat sala mu papalto
anti rang belantuk king gabun tinilo.
Lusuk kasampatan ding pitu nang kule
milimbag la keka antimong pamane;
lugud na king tau tanda kang miyabye
ning meaplak na muang Dios kang Nunung Noe.
King misan ayabak, anak pang maintang,
aus ning santing mu bina kung melinang,
sulung nakung sulung king ba'rakang dasnan,
angad kung maruruk ing akwa kang talnan.
Dapot ing nasa ku me ala yang kalma
leguan mu katawan amug mung mistula;
iti yang mumunang mapait a lugma
atakam ning pusu kung mapaniwala.
Inya, Pinanari, santing mung magayut
pamasiri ya mu king lub a sisibut;
ing yampang mung tula mumuli mung lungkut,
pablasang dake na yatung masigalut.
Bista man makanyan, ing pusu ning tau
tune meng alipan keti babo yatu . . . .
!Imbut nang kayapan, sala, bikas, banglu
pawa mung pirait, bungang alibubu!
ING POETA
Sinulat neng Rev. Padre Dr. Quirino S. Canilao
Doctor qng Filosofia at Literatura
Padre Paroco, San Juan Del Monte, Rizal
NINU ing tune Poeta? Ing mibait matenakan
A kakambal na ning diwa, nung gumunam ya masakdal;
Matingid nung magumasid; king dila na makatambal
Ing amanung mangalambing malalam a kabaldugan.
Mibait ya ing makudta - e na ikwa king senayan.
PANGA-POETA e akwa king matinding pamagaral
A anti mo ding mialiwang mataluktuk a cabiasnan,
King bungang pamagkapilit maliari ta lang tuklasan;
Dapot ing Panga-Poeta king pangalayun cayagnan,
Antiman, apalusuk ne ning mitambal a kabiasnan.
BAN aurian meng Poeta king dasa' na ken me lawan
Inya ing tula o lungcut agad nang caya darampal -
Uling ing pusu nang gintu lusuk yang mapanagimpan
Maili ya busal ning tula; kikiac ya busal sambitan-
At alilipat na iti karing babasa't darandam.
AT nanu ing bie Poeta? Mipnung cayalingapngapan.
Ngeni sibul ne ning tula; penandit ning kalungkutan,
Batis ne ning yumu nandin, dapot pota ning peitan -
Sasagakgak ya pa napun, bukas ngungulangul neman;
Dapot nuan ka poeta, poeta ka sang katutuan.
ING bie ning magpopoeta yang labak ning kalibakan.
Busabus tutu ing bie na!Baket e ra na katulan
Ing poesia nang titikul at ing gagu nang kundiman,
Kapintasan pang yabli ra king bibu nang puyat, pagal
Ning Poetang-sable-bakud mamoesiang lipanglipang.
DAPOT ing tune Poeta sakdalan ne ning kapurian
Ing maligaya nang lagyu e lalbug karing amlatan
Uling anggang bie buri ra ing ginale nang kundiman,
Lalu ing tegulaling na king kule nang kemulatan-
Manyaman pin ing poeta ketang Poetang katutuan.
ULITAN cung ibantiti king itang bie nang marangal
Ning Poeta e apulut, nune pengagli king atian;
Inia ing pusu nang gintu mipnu yang mipnung taggimpan-
Makaggising yang maninap, tune Poeta aniayan-
Ulinita e yu cu pa karing Poeta bibilang.
PINANARI
Abril 15, 1940
Doctor qng Filosofia at Literatura
Padre Paroco, San Juan Del Monte, Rizal
NINU ing tune Poeta? Ing mibait matenakan
A kakambal na ning diwa, nung gumunam ya masakdal;
Matingid nung magumasid; king dila na makatambal
Ing amanung mangalambing malalam a kabaldugan.
Mibait ya ing makudta - e na ikwa king senayan.
PANGA-POETA e akwa king matinding pamagaral
A anti mo ding mialiwang mataluktuk a cabiasnan,
King bungang pamagkapilit maliari ta lang tuklasan;
Dapot ing Panga-Poeta king pangalayun cayagnan,
Antiman, apalusuk ne ning mitambal a kabiasnan.
BAN aurian meng Poeta king dasa' na ken me lawan
Inya ing tula o lungcut agad nang caya darampal -
Uling ing pusu nang gintu lusuk yang mapanagimpan
Maili ya busal ning tula; kikiac ya busal sambitan-
At alilipat na iti karing babasa't darandam.
AT nanu ing bie Poeta? Mipnung cayalingapngapan.
Ngeni sibul ne ning tula; penandit ning kalungkutan,
Batis ne ning yumu nandin, dapot pota ning peitan -
Sasagakgak ya pa napun, bukas ngungulangul neman;
Dapot nuan ka poeta, poeta ka sang katutuan.
ING bie ning magpopoeta yang labak ning kalibakan.
Busabus tutu ing bie na!Baket e ra na katulan
Ing poesia nang titikul at ing gagu nang kundiman,
Kapintasan pang yabli ra king bibu nang puyat, pagal
Ning Poetang-sable-bakud mamoesiang lipanglipang.
DAPOT ing tune Poeta sakdalan ne ning kapurian
Ing maligaya nang lagyu e lalbug karing amlatan
Uling anggang bie buri ra ing ginale nang kundiman,
Lalu ing tegulaling na king kule nang kemulatan-
Manyaman pin ing poeta ketang Poetang katutuan.
ULITAN cung ibantiti king itang bie nang marangal
Ning Poeta e apulut, nune pengagli king atian;
Inia ing pusu nang gintu mipnu yang mipnung taggimpan-
Makaggising yang maninap, tune Poeta aniayan-
Ulinita e yu cu pa karing Poeta bibilang.
PINANARI
Abril 15, 1940
CUNDIMAN DING PUSU
BEN SANTOS-Editor
Dr. Emeterio D. Pena
AGANACA MU CAYA
Acma qng cantang "Maalaala Mo Kaya"
E mu sasabian qng jamac ca
Uling ing malinis cung pamalsinta
Macauli mu pin queca
Nanan cung anggang pibandian
Ning pusung magsalawayan
Buri cu tapat a pacamal
At alang camatayan.
Coro
Aganaca mu caya ing sumpa mu canacu
Qng ing pamalsinta mu bucud mung para cacu
Nung buri mung abalu ibuclat me ing pusu
Bucud mung larawan mu ing carin macatimu
E na caya mibayu ing quecang pamacamal
Aling ali bandi cu anggang man qng cutcutan
Oh kayumu na ning mie lalu nung iting
lambingan
Ligaya na ning pusu cu ala nang capupusan...
PAGUMASDAN MU CU
Acma qng cantang "Minsan Lamang"
Ing sinta cung dalise at banal
Dapot ing uculan mu pawang biru ngan
E ra ca cacalinguan anggang capilan man
Cabang ating inawa cu't bie ingatan.
Coro
Pagumasdan mu cu at icu qng calungcutan
Ing bie cu maguiguitis quening casaquitan
Tela mate cu nung e ra ca camtan
Nung e ca casiping anggang capilan man...
MASALANG BULAN
Acma qng cantang "Inang Mahal"
Oh benging meging sacsi
Ning bie cung quipnuan palsimi
Paquiacan mu't sisibi
Uli ning migcamali
Ing calma cung meduajagui
At ngening tatangisan
Ing calmang mipalamang
Susunu mu pa't cailian
Quening dustang capalaran
Bagcus icang sasacian
Qng jardin ning pacamal.
Coro
Sinta calagua mung
mengalinguan
Nuca ta miglacbe cacarinan
Nung balu ra camung salawayan
E cu sa mequisumpanan
Qng misan a cabengian
Lalam na ning masalang bulan...
PAMACAMAL
Acma qng cantang "Nagmamahal"
Ining pusu cu ngeni lihim yang malsinta
Quetang iquit cung misnang hinhin a dalaga
Misan quia iquit mebihag cu qng leguan na
E cu tumula nung e ata aquit cu ya
Leguan na't asque ning palsintan cung babai
Alang capante mahinhin ya at mapuri
Ining pusu cu guiguiagis ya aldo't bengi
Nung e que camtan icamate cung palsimi
Coro
Iti na caya ing sinta quening pusu cu memale
Ibat quetang aquit cu ya e nacu mitiwase
Ing masaquit mung dili quening canacung bie
Bigla yang milaut ngening paintunan que
Nung balu nasa ing dusang cacung daralanan
E ya dapat magpampan caring panimanman
Qng balang penandit ya ing panintunan
Ligaya ning bie cu ya mu ing tatalan.
SINTA, MALUNUS CA
Acma qng cantang "Tunay na Tunay"
Irug emu wari darandaman
Ing canta ning capalsintan
At daing ning pusung
"Tiu qng casaquitan
Bandi baquet e me balicdan
Ing calulung mamaus
At queca pasaup
Qng ba yang mipaldan.
Coro
Palad cu na yata ing mipuc qng dusa
Ala cung asilip ditac man ligaya
Inya ing pusu cu pilmi niang balisa
O, bie ning bie cu, malunus ca... GA
BAQUET MENGALINGUAN CA
Acma qng cantang "How Strange My Love"
Pagmulalan cu
Qng ica't acu
Misumpanan cata
Quilub jardin yu
Ding batwin ampon bulan
Ila ding sacsi mu
Nucarin pa ita
Oh bandi cu
Calulungcut cu
Quecang quelinguan
Sablang balac ta at pisumpanan
Sinitsit mung" Cacu Ca"
At acu naman
E cu magtacsil
Capilan man
Ngeni meari na
Casaquitan ...
BEN SANTOS-Editor
Dr. Emeterio D. Pena
AGANACA MU CAYA
Acma qng cantang "Maalaala Mo Kaya"
E mu sasabian qng jamac ca
Uling ing malinis cung pamalsinta
Macauli mu pin queca
Nanan cung anggang pibandian
Ning pusung magsalawayan
Buri cu tapat a pacamal
At alang camatayan.
Coro
Aganaca mu caya ing sumpa mu canacu
Qng ing pamalsinta mu bucud mung para cacu
Nung buri mung abalu ibuclat me ing pusu
Bucud mung larawan mu ing carin macatimu
E na caya mibayu ing quecang pamacamal
Aling ali bandi cu anggang man qng cutcutan
Oh kayumu na ning mie lalu nung iting
lambingan
Ligaya na ning pusu cu ala nang capupusan...
PAGUMASDAN MU CU
Acma qng cantang "Minsan Lamang"
Ing sinta cung dalise at banal
Dapot ing uculan mu pawang biru ngan
E ra ca cacalinguan anggang capilan man
Cabang ating inawa cu't bie ingatan.
Coro
Pagumasdan mu cu at icu qng calungcutan
Ing bie cu maguiguitis quening casaquitan
Tela mate cu nung e ra ca camtan
Nung e ca casiping anggang capilan man...
MASALANG BULAN
Acma qng cantang "Inang Mahal"
Oh benging meging sacsi
Ning bie cung quipnuan palsimi
Paquiacan mu't sisibi
Uli ning migcamali
Ing calma cung meduajagui
At ngening tatangisan
Ing calmang mipalamang
Susunu mu pa't cailian
Quening dustang capalaran
Bagcus icang sasacian
Qng jardin ning pacamal.
Coro
Sinta calagua mung
mengalinguan
Nuca ta miglacbe cacarinan
Nung balu ra camung salawayan
E cu sa mequisumpanan
Qng misan a cabengian
Lalam na ning masalang bulan...
PAMACAMAL
Acma qng cantang "Nagmamahal"
Ining pusu cu ngeni lihim yang malsinta
Quetang iquit cung misnang hinhin a dalaga
Misan quia iquit mebihag cu qng leguan na
E cu tumula nung e ata aquit cu ya
Leguan na't asque ning palsintan cung babai
Alang capante mahinhin ya at mapuri
Ining pusu cu guiguiagis ya aldo't bengi
Nung e que camtan icamate cung palsimi
Coro
Iti na caya ing sinta quening pusu cu memale
Ibat quetang aquit cu ya e nacu mitiwase
Ing masaquit mung dili quening canacung bie
Bigla yang milaut ngening paintunan que
Nung balu nasa ing dusang cacung daralanan
E ya dapat magpampan caring panimanman
Qng balang penandit ya ing panintunan
Ligaya ning bie cu ya mu ing tatalan.
SINTA, MALUNUS CA
Acma qng cantang "Tunay na Tunay"
Irug emu wari darandaman
Ing canta ning capalsintan
At daing ning pusung
"Tiu qng casaquitan
Bandi baquet e me balicdan
Ing calulung mamaus
At queca pasaup
Qng ba yang mipaldan.
Coro
Palad cu na yata ing mipuc qng dusa
Ala cung asilip ditac man ligaya
Inya ing pusu cu pilmi niang balisa
O, bie ning bie cu, malunus ca... GA
BAQUET MENGALINGUAN CA
Acma qng cantang "How Strange My Love"
Pagmulalan cu
Qng ica't acu
Misumpanan cata
Quilub jardin yu
Ding batwin ampon bulan
Ila ding sacsi mu
Nucarin pa ita
Oh bandi cu
Calulungcut cu
Quecang quelinguan
Sablang balac ta at pisumpanan
Sinitsit mung" Cacu Ca"
At acu naman
E cu magtacsil
Capilan man
Ngeni meari na
Casaquitan ...